Programlama dillerinde olduğu gibi SQL’de de bir çok yerleşik (built-in) fonksiyon mevcuttur. Bunlar temel olarak kümeleme (aggregate) fonksiyonları ve skalar (scalar - iyi bir önerisi olan?) fonksiyonlar diye ikiye ayrılır. Bu yazıda en çok kullanılan kümeleme fonksiyonlarını ele alacağız. Yine sık kullanılan skalar fonksiyonlar ise bir başka makalenin konusu olacak.

Kümeleme fonksiyonları tablodaki bir kolon (alan) üzerindeki değerler için belli matematiksel hesaplamalar yapar ve sonuç döndürürler. Örneğin AVG (average-ortalama) fonksiyonu bir kolondaki tüm değerlerin ortalamasını hesaplamamıza yardımcı olur. Makale boyunca örnek sorgular aşağıdaki kisiler tablosu üzerinde işletilecektir. Tabloya söyle bir göz atıp devam edelim.

Not: Bu arada diğer SQL derslerine buradan ulaşabilirsiniz

AVG() Fonksiyonu

Ortalama hesaplar. Örneğin çalışanların ortalama ne kadar maaş aldığını hesaplamak istersek:

SELECT AVG(maaş) FROM kisiler

Sorgunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır:

Eğer çıktının biraz daha okunur olmasını arzu edersek sorgu üzerinde ufak bir değişiklik yapabiliriz:

SELECT AVG(maaş) as OrtalamaMaaş FROM kisiler

Sorgunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır:

Eğer yalnızca Türkiye’de çalışanların maaş ortalamasını hesaplamak istersek:

SELECT AVG(maaş) as OrtalamaMaaş FROM kisiler WHERE ülke='Türkiye'

Sorgunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır:

COUNT() Fonksiyonu

Bir alandaki değerlerin kaç adet olduğunu yani sayısını hesaplar. Örneğin kaç çalışanın olduğunu hesaplamak istersek:

SELECT COUNT(maaş) as Sayı FROM kisiler

Sorgunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır:

Sorguyu aşağıdaki gibi değiştirsek de sonuç değişmez:

SELECT COUNT(id) as Sayı FROM kisiler

Çünkü COUNT fonksiyonu alandaki değerlerin ne olduğu ile ilgilenmez, sadece kaç adet değer olduğu ile ilgilenir. Eğer boş (NULL) değerler var ise bunlar hesaba katılmaz. Yani yukarıdaki tabloda eğer bir çalışanın maaş bilgisi boş olsaydı, COUNT(maaş) sorgusu 10 sonucunu verirken COUNT(id) sorgusu 11 sonucunu verecekti.  

COUNT(*) Kullanımı

Eğer kesin olarak kayıt sayısını istiyorsak her zaman ifadeyi COUNT(*) şeklinde kullanmalıyız. Bu ifade her zaman tablodaki ya da sonuç kümesindeki kayıt sayısını (satır sayısını) döndürür.

SELECT COUNT(*) as Sayı FROM kisiler

Sorgu kisiler tablosunda kaç kayıt olduğunu hesaplar:

Eğer Amerika’da çalışanların sayısını hesaplamak istersek:

SELECT COUNT(*) as Sayı FROM kisiler WHERE ülke='USA'

Sorgunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır:

COUNT (DISTINCT kolon_adı) Kullanımı

DISTINCT ifadesini bu makalede anlatmıştım. Eğer bilmiyorsanız önce o kısa makaleyi okumanızı öneririm. Eğer bir kolondaki farklı değerlerin sayısını öğrenmek istiyorsak COUNT ifadesini COUNT (DISTINCT kolon_adı) şeklinde kullanırız. Örneğin kaç farklı ülkeden çalışan olduğunu hesaplamak istersek:

SELECT COUNT(Distinct ülke) as ÜlkeSayısı FROM kisiler

Tabloda ülke alanında 4 farklı değer (Türkiye, USA, Fransa, Almanya) olduğundan çıktı aşağıdaki gibi olacaktır.

FIRST() Fonksiyonu

Bir alandaki ilk değeri döndürür. Örneğin tablodaki ilk ismi öğrenmek istiyorsak.

SELECT FIRST(Ad) as ilkİsim FROM kisiler

Çıktı aşağıdaki gibi olacaktır:

Ancak bu MySQL First fonksiyonunu desteklemez. Aynı işi yapan sorgu MySQL’de aşağıdaki gibidir.

SELECT ad as ilkİsim FROM kisiler LIMIT 1

Bu arada Limit konusu bu makalede anlatıldı. Bilmiyorsanız bir göz atmanızda fayda var.  

LAST() Fonksiyonu

Tahmin edebileceğiniz gibi en sondaki değeri döndürür. Ve yine tahmin edebileceğiniz gibi MySQL tarafından desteklenmez. Tablodaki son soyisim değerini döndüren sorgunun standart SQL ve MySQL versiyonları aşağıdaki gibidir:

SELECT LAST(Soyad) as SonSoyad FROM kisiler

SELECT soyad as SonSoyad FROM kisiler ORDER BY id DESC LIMIT 1

Her iki sorgunun çıktısı aşağıdaki gibidir.

MAX() ve MIN() Fonksiyonları

Bir alandaki en büyük ve en küçük değerleri döndürürler. En yaşlı ve en genç çalışanları belirlemek istersek:

SELECT MAX(yas) as EnYaşlı FROM kisiler

Çıktı aşağıdaki gibi olacaktır:

SELECT MIN(yas) as EnGenç FROM kisiler

Çıktı aşağıdaki gibi olacaktır:

Dikkat: Eğer en yaşlı çalışanı ismi ile birlikte sorgulamak isteseydik aşağıdaki gibi bir sorgunun işimizi görebileğini düşünebilirsiniz. Ancak bu sorgu hatalıdır.

SELECT ad, MAX(yas) as EnYaşlı FROM kisiler

Sorgu ad alanına tablodaki ilk ismi getirirken MAX(yas) alanına maksimum yaşı getirir:

Ancak Ahmet isimli çalışanın yaşı 45 değildir. Fonksiyonun sadece maksimum değer ile ilgilendiğini unutmayalım. En yaşlı çalışanı ismi ile birlikte bulabilmek için iç-içe (iki seviyeli) sorgu yazmamız gerekiyor ki bu da ileriki bir makalenin konusu olacak inş.  

SUM() Fonksiyonu

Sayısal değerler içeren bir kolondaki değerlerin toplamını döndürür. Örneğin aylık ödenen toplam maaşı öğrenmek istersek:

SELECT SUM(maaş) as ToplamMaaş FROM kisiler

Çıktı aşağıdaki gibidir:

Son olarak kümeleme fonksiyonlarının GROUP BY ifadesi ile birlikte sıkça kullanıldığını hatırlatalım. Bunun yanında iç-içe sorgularda da sıkça kümeleme fonksiyonu kullanılır. Sonraki makalelerde her iki konuyu da örneklerle inceleyeceğiz.

Herkese kolay gelsin

İlgili Diğer Makaleler

• SQL 12: Sorguda Birden Fazla Tablo Kullanma: Join-1
• SQL 13: Sorguda Birden Fazla Tablo Kullanma: Join-2
• SQL 15: GROUP BY İfadesi
• SQL 16: HAVING İfadesi

10 Eylül 2010 Cuma tarihinde yayınlandı.